عهدنامه کارنه تیر (TIR) یک توافق بینالمللی است که به منظور تسهیل و تسریع حملونقل کالاها بین کشورها از طریق مرزها، با استفاده از سیستم گمرکی و حملونقل بینالمللی طراحی شده است. TIR به معنای “Transports Internationaux Routiers” است که به زبان فارسی به “حملونقل بینالمللی جادهای” ترجمه میشود. این سیستم به نقل و انتقال کالاها در داخل و خارج از مرزها کمک میکند و به کاهش هزینهها، زمان و پیچیدگیهای مربوط به مراحل گمرکی کمک میکند.
اهداف عهدنامه کارنه تیر
- تسهیل حملونقل بینالمللی: با ارائه یک روند ساده و یکنواخت برای عبور کالاها از مرزهای مختلف، به کاهش موانع و تسهیل در تجارت کمک میکند.
- افزایش امنیت: با استفاده از یک تضمین مالی (تضمین TIR)، این امکان را فراهم میآورد که کمک در برابر خطرات همچون اتلاف کالا، دزدی یا خرابی وجود داشته باشد.
- کاهش هزینهها و زمان: با ساده کردن مراحل گمرکی و حذف مراحل غیرضروری، هزینهها و زمان لازم برای صادرات و واردات کالا به وضوح کاهش مییابد.
اصول کارنه تیر
- مدارک تی آر: اسناد مربوط به حملونقل که به عنوان “کارنه تیر” شناخته میشود، شامل اطلاعات ضروری درباره محموله و مسیر حملونقل است. این سند باید در مراحل مرزی ارائه شود.
- تضمین مالی: صادرکنندگان باید یک تضمین مالی (معمولاً از سوی شرکتهای بیمه یا بانک) را برای محمولههای خود در نظر بگیرند. این تضمین، در صورت بروز مشکل، به مقامات گمرکی پرداخت میشود.
- امکان حملونقل چندین کشور: با استفاده از کارنه تیر، محمولهها میتوانند بدون نیاز به ترخیص گمرکی در هر ایستگاه مرزی، از یک کشور به کشور دیگر منتقل شوند.
امضاکنندگان و کشورهای عضو
عهدنامه کارنه تیر TIR در سال ۱۹۷۵ در ژنو به تصویب رسید و از آن زمان تعداد زیادی از کشورها به این توافق پیوستهاند. کشوری که کارنه تیر را امضا کرده باشد، ملزم به پیروی از قوانین و رویههای مربوط به این سیستم است.
مزایای استفاده از کارنه تیر
- تسریع فرایندهای گمرکی: به کاهش زمان انتظار در ایستگاههای مرزی کمک میکند.
- کاهش فساد و تخلف: فرایند سادهتر معمولاً به معنی فرصتهای کمتر برای فساد و خطاهای انسانی است.
- هزینهها: هزینههای اضافی را در پیزاری گمرکها کاهش میدهد.

سخن پایانی
عهدنامه کارنه تیر TIR یک ابزار کلیدی در حملونقل بینالمللی است که به تسهیل تجارت جهانی کمک میکند. این سیستم با ایجاد یک چارچوب قانونی و مستندات موردنیاز برای عبور از مرزها، به بهبود فرآیندهای تجاری جهانی و توسعه روابط اقتصادی بین کشورها کمک میکند.